Ο ρόλος των ισχυρισμών υγείας και των συμβόλων στη συμπεριφορά των καταναλωτών.
Γράφτηκε από τον/την EUFICΗ ενθάρρυνση των καταναλωτών να αγοράζουν πιο υγιεινά τρόφιμα είναι ένας τρόπος βελτίωσης της διατροφής των ανθρώπων.
Οι ισχυρισμοί υγείας και τα σύμβολα στις συσκευασίες τροφίμων έχουν σχεδιαστεί για να συμβάλλουν στο να κάνουν οι καταναλωτές υγιεινές επιλογές, χωρίς να είναι, ωστόσο, η επίδρασή τους πλήρως γνωστή.
Για αυτόν το λόγο, δρομολογήθηκε το πρόγραμμα CLYMBOL («Ρόλος των ισχυρισμών υγείας και των συμβόλων στη συμπεριφορά των καταναλωτών») έτσι ώστε να διερευνηθεί η επίδραση των ισχυρισμών υγείας και των συμβόλων. Το πρόγραμμα, το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δημοσιεύει τώρα τα συμπεράσματά του.
Στάση ενάντια στους ισχυρισμούς υγείας
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που επηρεάζουν την εμπιστοσύνη, τη στάση και την κατανόηση των καταναλωτών σε σχέση με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας. Τα άτομα εμπιστεύονται περισσότερο τους ισχυρισμούς για τρόφιμα όταν είναι εξοικειωμένα με το θρεπτικό συστατικό ή την ουσία που αναφέρει ο ισχυρισμός, π.χ. «Το ασβέστιο είναι απαραίτητο για τη διατήρηση των οστών σε καλή κατάσταση» και όταν ο ισχυρισμός σχετίζεται με την προσωπική τους κατάσταση.
Οι ισχυρισμοί που εμπεριέχουν πληθώρα πληροφοριών συχνά δεν διαβάζονταν, ενώ οι ισχυρισμοί σε «επιστημονική» γλώσσα συχνά δεν γίνονταν κατανοητοί. Εν ολίγοις, τα άτομα προτιμούν σύντομους και κατανοητούς ισχυρισμούς. Οι ερευνητές του CLYMBOL κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα αναλύοντας ένα σύνολο ποιοτικών μελετών που χρησιμοποιούνται στην κατά βάθος κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, δηλαδή γιατί και πώς λαμβάνουν τα άτομα τις αποφάσεις τους.
Χρήση των ισχυρισμών
Το CLYMBOL εξέτασε επίσης πόσο συχνά χρησιμοποιούνται οι εν λόγω ισχυρισμοί στην Ευρώπη: το ένα τέταρτο (26%) του συνόλου των προϊόντων έφερε στη συσκευασία του τουλάχιστον έναν ισχυρισμό. Οι περισσότεροι από αυτούς τους ισχυρισμούς ήταν διατροφής (64%), ακολουθούσαν οι ισχυρισμοί υγείας (29%), ενώ μόλις ένα ποσοστό 6% αφορούσε ισχυρισμούς υγείας σε σχέση με τα συστατικά (βλ. εξήγηση πιο κάτω).
Στην πλειονότητά τους, τα προϊόντα έφεραν περισσότερους από έναν ισχυρισμούς στη συσκευασία τους. Συχνά, αναγράφονταν διάφοροι ισχυρισμοί διατροφής , π.χ. «Χωρίς ζάχαρη, λίγες θερμίδες». Επίσης, οι ισχυρισμοί υγείας συνοδεύονταν συχνά από συναφείς ισχυρισμούς διατροφής, π.χ. «Υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο» και «Το ασβέστιο είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της καλής υγείας των οστών». Οι ερευνητές πραγματοποίησαν δειγματοληψίες σε πάνω από 2000 τρόφιμα και ποτά στη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες, τη Σλοβενία, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτή είναι η πρώτη διακρατική μελέτη που αναλύει και συγκρίνει την παρούσα κατάσταση των ισχυρισμών στα τρόφιμα και στα ποτά στην Ευρώπη.
Ισχυρισμοί διατροφής: δηλώνουν, υποδηλώνουν ή υπονοούν ότι ένα τρόφιμο διαθέτει ιδιαίτερες διατροφικές ιδιότητες, π.χ. «μειωμένα λιπαρά»
Ισχυρισμοί υγείας: δηλώνουν, υποδηλώνουν ή υπονοούν μια σχέση μεταξύ ενός συστατικού και της υγείας, π.χ. «περιέχει ασβέστιο που είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη των οστών»
Ισχυρισμοί υγείας σε σχέση με τα συστατικά: αναφέρονται σε ουσίες που υπάρχουν σε τρόφιμα, οι οποίες δεν είναι θρεπτικές αλλά μπορεί να έχουν θρεπτικό ή φυσιολογικό αποτέλεσμα, π.χ. «περιέχει μια από τις πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών που πρέπει να καταναλώνετε ημερησίως».
Μπορούν οι εικόνες να υποστηρίξουν τους ισχυρισμούς υγείας;
Οι εικόνες μπορούν να τραβήξουν την προσοχή των ανθρώπων και να κάνουν ένα προϊόν με έναν ισχυρισμό υγείας να ξεχωρίσει στο ράφι. Ωστόσο, το ερώτημα είναι αν μια εικόνα ενθαρρύνει όντως τα άτομα να αγοράσουν ένα προϊόν που εμπεριέχει έναν ισχυρισμό υγείας και εάν η εικόνα μεταδίδει το όφελος για την υγεία που προσφέρει το προϊόν. Μια μελέτη στο πλαίσιο του προγράμματος CLYMBOL, έδειξε ότι ο αγοραστικός στόχος ενός ατόμου είναι πολύ σημαντικός. Τα άτομα χωρίς αγοραστικό στόχο (π.χ. να αγοράσουν προϊόντα ωφέλιμα για τα οστά) συχνά δεν επιλέγουν τρόφιμα με ισχυρισμούς υγείας.
Δεν διαπιστώθηκε κάποια επιρροή από τις εικόνες της συσκευασίας, επομένως η εικόνα δεν ωθούσε τα άτομα να επιλέγουν πιο συχνά τρόφιμα με ισχυρισμούς υγείας. Ωστόσο, εάν τα άτομα είχαν ένα στόχο, ήταν πιθανότερο να επιλέξουν τρόφιμα με συναφείς ισχυρισμούς υγείας. Παραδείγματος χάριν, εάν τα άτομα είχαν ως στόχο τους την αγορά τροφίμων ωφέλιμων για τα οστά, ήταν πιθανότερο να επιλέξουν ένα τρόφιμο με ισχυρισμό υγείας σχετικό με την υγεία των οστών παρά ένα προϊόν χωρίς έναν τέτοιον ισχυρισμό. Κατά ενδιαφέροντα τρόπο, τα άτομα που έχουν αυτόν τον στόχο για την υγεία, επηρεάζονται και από τη χρήση μιας εικόνας στη συσκευασία του τροφίμου.
Τα άτομα αυτά επέλεγαν με μεγαλύτερη συχνότητα ένα προϊόν εάν η εικόνα στη συσκευασία του σχετιζόταν με κάποιο όφελος για την υγεία, π.χ. η εικόνα ενός οστού, παρά εάν η εικόνα δεν είχε καμία σχέση ή δεν υπήρχε καμία εικόνα.
Στην εν λόγω ολλανδική μελέτη, οι ερευνητές παρουσίασαν στους 239 συμμετέχοντες μία μακέτα ραφιού στην οποία εκτός άλλων συμπεριλαμβάνονταν και δημητριακά με τον ισχυρισμό υγείας «Με ασβέστιο, για τη διατήρηση της καλής υγείας των οστών». Οι μισοί συμμετέχοντες κλήθηκαν να φανταστούν ότι κάποιο μέλος της οικογένειάς τους έπασχε από οστεοπόρωση και αναζητούσαν, επομένως, τρόφιμα ωφέλιμα για τα οστά, είχαν, δηλαδή, έναν στόχο για την υγεία. Οι υπόλοιποι μισοί συμμετέχοντες δεν είχαν αυτόν τον στόχο για την υγεία.
Επιπρόσθετα, οι ερευνητές έδειξαν σε κάποιους συμμετέχοντες διαφορετικές εικόνες στις συσκευασίες των δημητριακών από αυτές που έδειξαν σε άλλους. Μερικοί είδαν μόνο συσκευασίες δημητριακών χωρίς καμία εικόνα, άλλοι είδαν συσκευασίες με μια εικόνα που σχετίζονταν με τη γεύση ή την υγεία γενικότερα, ενώ κάποιοι άλλοι είδαν συσκευασίες δημητριακών με μια εικόνα που σχετίζονταν με την υγεία των οστών.
Περισσότερες πληροφορίες
Η διαδικτυακή τοποθεσία του προγράμματος CLYMBOL:
Μέρος 2
Μέρος 3
Το πρόγραμμα CLYMBOL – Ρόλος των ισχυρισμών υγείας και των συμβόλων στη συμπεριφορά των καταναλωτών – έχει λάβει χρηματοδότηση για τη διεξαγωγή ερευνών στο πλαίσιο του Έβδομου Προγράμματος Πλαισίου της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (αριθ. σύμβασης 311963).
ΠΗΓΗ: EUFIC
Δημοφιλή Άρθρα
Συνέδρια
Πρώτες βοήθειες Επιλογές
Κακώσεις Αρθρώσεων - ...
Κακώσεις Αρθρώσεων Οι αρθρώσεις σχηματίζονται από την ένωση ...
Δόντια: Πρώτες βοήθειες ...
Η στοματική κοιλότητα καλύπτει μόλις το 1% του ανθρώπινου ...
ΕΚΑΒ – ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΡΩΤΩΝ ...
Το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας βρίσκεται στην ευχάριστη θέση ...