Tags: Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης   Δρ. Μοσχοβάκη Αναστασία Εδική Παθολόγος  
Η χρόνια κόπωση σε άνδρες και γυναίκες: Διαφορετικό πρόβλημα διαφορετικές θεραπευτικές προσεγγίσεις.

Η χρόνια κόπωση είναι παθολογικό πρόβλημα που χαρακτηρίζεται από μόνιμη κούραση ή έλλειψη ενέργειας που διαρκούν (πάνω από εξάμηνο). Η χρόνια κόπωση αυτή καθαυτή δεν αποτελεί νόσημα αλλά παθολογικό πρόβλημα που μπορεί να οφείλεται σε υποκείμενο νόσημα ή παράγοντα που πρέπει να εντοπιστεί και να θεραπευτεί στα πλαίσια της σωστής ιατρικής εξέτασης. Χαρακτηριστικοί εκπρόσωποι νοσημάτων και παθολογικών παραγόντων που προκαλούν χρόνια κόπωση είναι η κακή διατροφή, οι χρόνιες φλεγμονές, τα καρκινώματα τα αυτοάνοσα νοσήματα, το  σύνδρομο χρόνιας κόπωσης,  τα ψυχιατρικά νοσήματα.

Το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης (CFS), είναι ολιστική ασθένεια που χαρακτηρίζεται από σημαντικού βαθμού χρόνια κόπωση με διαταραχές της μνήμης και της συγκέντρωσης, μυϊκούς πόνους, αρθραλγίες, ύπνο που δεν ξεκουράζει, πονοκέφαλο, ευαίσθητους λεμφαδένες, ή πονόλαιμο χωρίς συγκεκριμένο υποκείμενο οργανικό ή ψυχιατρικό νόσημα που ευρίσκεται στην ρίζα των συμπτωμάτων.

Η κόπωση διαφέρει σημαντικά από την υπνηλία. Η υπνηλία υποδηλώνει την ανάγκη για ύπνο, ενώ η κόπωση αφορά την έλλειψη ενέργειας, η οποία δεν αποκαθίσταται με την ξεκούραση ή τον ύπνο. Συχνά στην χρόνια κόπωση υπάρχουν διαταραχές ύπνου που συνήθως όμως χαρακτηρίζονται από κακής ποιότητας ύπνο, αυπνία, επεισόδια αυπνία υπνηλίας. Σπάνια στην χρόνια κόπωση υπάρχει αμιγώς, υπνηλία. Εκτός από διαταραχές ύπνου, η χρόνια κόπωση συχνά συνοδεύεται από μειωμένη αντοχή στην κόπωση στο σεξ, σεξουαλική δυσλειτουργία, αδυναμία συγκέντρωσης.

Aνεξαρτήτως αιτολογίας ωστόσο και κοινών παθοφυσιολογικών χαρακτηριστικών, η χρόνια κόπωση έχει ορισμένες σημαντικές διαφορές σε άντρες και γυναίκες:

1.    Η χρόνια κόπωση απαντάται συχνότερα σε γυναίκες και είναι πιο έντονη και επίμονη. Η απώλεια σιδήρου που έχει ζωτικό ρόλο για τον ομαλό εφοδιασμό των κυττάρων με οξυγόνο και την ομαλή διεξαγωγή των βιοχημικών αντιδράσεων κατά την έμμηνο ρύση των γυναικών και οι εκτεταμένες ορμονικές διακυμάνσεις του γυναικείου σώματος (εμμηναρχή, κύηση, λοχεία, εμμηνόπαυση) συντελούν σημαντικά στην αυξημένη επίπτωση της χρόνιας κόπωσης στην γυναίκα. Είναι σημαντικό στις γυναίκες που πάσχουν από χρόνια κόπωση ο ιατρός να λαμβάνει μέριμνα ώστε να αναπληρώνονται ομαλά οι αποθήκες σιδήρου και να ομαλοποιούνται τυχόν απότομες ορμονικές μεταβολές.

2.    Το ανθρώπινο σώμα δέχεται καθημερινά την επίθεση του χρόνου, πληθώρας τοξινών και λοιμογόνων παραγόντων, που συχνά επιτελείται σε υποσυνείδητο επίπεδο. Χημικές ουσίες που απελευθερώνονται κατά την δραστηριοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος έχουν ειδικές δράσεις. Επί παραδείγματι, η ισταμίνη και η βραδυκινίνη περιχαρακώνουν την περιοχή της φλεγμονής. Οι κυτοκίνες (π.χ. οι ιντερλευκίνες, η ιντερφερόνη α, παράγοντας νέκρωσης όγκων (TNF)), συντελούν στην ρύθμιση ανοσιακών, αποτοξινωτικών και αιμοποιητικών διεργασιών. Ορισμένες ουσίες, που παράγονται σε κυτταρικό επίπεδο εξουδετερώνουν άχρηστες ουσίες του μεταβολισμού και τοξίνες. Πολλοί ασθενείς με σύνδρομο χρόνιας κόπωσης έχουν μια οξεία λοιμώδη εκδήλωση που προηγείται της έναρξης του συνδρόμου χρόνιας κόπωσης και προκαλεί δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.  Ωστόσο η λοίμωξη αποτελεί κύριο παράγοντα πυροδότησης του παθολογικού συμπτώματος σε άντρες. Η φλεγμονή από ιούς και μικρόβια και η επαγόμενη από αυτά διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος έχουν βαρύνουσα σημασία στον άντρα. Αντίθετα στην γυναίκα η διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος είναι περισσότερο δομική και γενικευμένη. Οι πάσχουσες συχνά έχουν ιστορικό ατομικών ή κληρονομικών αλλεργιών, αυτοάνοσων διαταραχών στο ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό όπως είναι το σύνδρομο Raynaud η ρευματοειδής αρθρίτιδα ο ερυθηματώδης λύκος, η θυρεοειδίτιδα με ύπαρξη αυτοαντισωμάτων. Οι διαφορετικού τύπου ανοσολογικές διαταραχές επιβάλλουν διαφορετικό ιατρικό χειρισμό του προβλήματος με μια πιο εστιακή ή πιο γενικευμένη επιδιόρθωση του ανοσοποιητικού συστήματος που δυσλειτουργεί. 

3.    Ο  πόνος, η ινομυαλγία, οι μυϊκοί σπασμοί, η πρωινή δυσκαμψία, οι μεταναστευτικές αρθραλγίες, είναι πιο συχνά στις πάσχουσες συγκριτικά με τους πάσχοντες. Σε αρκετές περιπτώσεις η ελαττωμένη ουδός εμφάνισης του πόνου αφορά μέλη της οικογένειας της πάσχουσα και όχι την πάσχουσα αυτή καθαυτή. Όταν υπάρχει  ελαττωμένη ουδός εμφάνισης του πόνου, η θεραπεία πρέπει να κατευθύνεται και στην αποκατάσταση των επώδυνων συμπτωμάτων. Ο πόνος προκαλεί καταθλιπτικά συμπτώματα και μυϊκούς σπασμούς που μειώνουν περαιτέρω την ενεργειακή εφεδρεία των κυττάρων.
 

 

Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
Ειδική Παθολόγος